ความผูกพันของข้าวกับชีวิต ความเป็นอยู่ของคนไทยมีมานานกว่า 5,500 ปี โดยพิจารณาจากหลักฐานการค้นพบรอยพิมพ์ของเปลือกข้าวที่โนนนกทา อ.ภูเวียง จ.ขอนแก่น อีกทั้งยังรับประทานข้าวเป็นอาหารหลักมานาน จนใช้คำว่า “กินข้าว” แทน “กินอาหาร” และอาหารที่ยังรับประทานกับข้าว ก็มักเรียกว่า “กับข้าว” นอกจากนี้ ข้าวยังใช้เป็นสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์ในพิธีกรรมต่างๆ คนไทยนิยมอวยพรด้วยการโปรยข้าวตอกดอกไม้เพื่อความเป็นสิริมงคล ในงานบุญประเพณีต่างๆ จะต้องมีขนมที่ทำจากข้าว อันรียกรวมๆกันว่า “ขนมข้าวต้ม” เป็นสิ่งที่จะขาดไม่ได้
ข้าวที่นำมาใช้ทำขนมมีทั้งข้าวเหนียวและข้าวเจ้า ทั้งในรูปเมล็ดและแป้ง ได้หลายรูปแบบ เช่น เมล็ดข้าวที่ยังไม่แก่จัด นำไปคั่วให้สุกแล้วตำ ก็จะได้ข้าวเม่า ที่สามารถนำไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ได้อีกหลายอย่าง ได้แก่ ข้าวเม่าคลุก กระยาสารท ข้าวเม่าหมี่ เป็นต้น ส่วนขนมที่ทำจากข้าวเหนียวทั้งเมล็ด เช่น ข้าวต้มมัด นางเล็ด ข้าวเหนียวมูน ข้าวหลาม เป็นต้น หรืออาหารว่างที่ทำจากเมล็ด เช่น ข้าวตังต่างๆ เมื่อนำเมล็ดข้าวไปโม่เป็นแป้ง ก็สามารถทำขนมและอาหารว่างต่างๆ มากมาย
อาหารว่าง
ข้าวและผลิตภัณฑ์จากข้าว สามารถนำมาดัดแปลงเป็นของว่างหรืออาหารกินเล่นให้เลือกมากมายหลายชนิด มีทั้งอาหารคาวค่อนข้างหนักและอาหารค่อนข้างเบา รับประทานง่าย ทั้งแบบไทยและประยุกต์ เป็นที่ชื่นชอบของคนทุกเพศทุกวัย และไม่ใช่เฉพาะอาหารที่จะรับประทานในครอบครัวเท่านั้น หากมีงานสังสรรค์ก็ดัดแปลงใช้ได้ เพราะทำง่าย สะดวก ไม่สิ้นเปลืองมาก นอกจากนี้ยังมีประโยชน์ต่อร่างกาย และหากจัดควบคู่กับน้ำผักและน้ำผลไม้ จะยิ่งได้คุณค่าทางอาหารเพิ่มมากขึ้น