เครื่องมือทำนาแบบดั้งเดิมจะมีลักษณะคล้ายกันในแทบทุกภาค โดยจะแตกต่างกันบ้างในประเภทวัสดุที่ใช้ทำเครื่องมือซึ่งมาจากในท้องถิ่น การตกแต่งลวดลายและชื่อที่เรียกแตกต่างกัน และมีลักษณะเฉพาะที่นิยมใช้ในแต่ละภูมิภาค เครื่องมือทำนาแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทคือ เครื่องมือทำนาแบบพื้นบ้านและเครื่องมือทำนาแบบสมัยใหม่
เครื่องมือทำนาแบบพื้นบ้าน
เครื่องมือในการเตรียมดิน
1.คันไถ เครื่องมือที่ใช้พรวนดินก่อนการปลูกข้าว กลับหน้าดินเพื่อทำให้ดินร่วนซุย ไถแบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ ไถวัว ซึ่งเป็นไถที่ใช้แรงงานวัวและไถควายซึ่งเป็นไถที่ใช้แรงงานควาย
4.ม้าหาบข้าว ใช้ในการเรียงต้นกล้าหรือฟ่อนข้าวในคันหลาว
5.ก๋วยกล้า เครื่องมือที่ใช้สำหรับใส่กำกล้าหรือขนย้ายสิ่งของ มักใช้ทางภาคเหนือ
6.ไม้หาบกล้า (บางถิ่นเรียกคันหลาว) ใช้สำหรับหาบต้นกล้าเพื่อนำไปปักดำ
7.ตอก เครื่องมืออีกชนิดหนึ่งที่ใช้สำหรับมัดฟ่อนหรือกำกล้า มีอยู่ 2 ชนิดคือ ตอกมัดฟ่อนข้าว กับ ตอกมัดกำกล้า
8.จอบ เครื่องมือสำหรับดายหญ้า พรวนดิน และเตรียมดิน
4.ม้ารองนวดข้าว เอาไว้ใช้สำหรับรองรับฟ่อนข้าวเพื่อนวดหรือฟาดเพื่อตีเมล็ดข้าวจะได้หลุดร่วง
5.ฟอยหนาม ใช้กวาดเศษฝุ่นและเศษฟางออกจากกองข้าวเปลือก
6.ขาหมา เป็นเครื่องมือใช้หาบข้าว ประกอบด้วยตัวขาหมาทำจากไม้ไผ่เป็นรูปกากบาท 2 คู่ ขาไม้ทะลุตัวไม้ขึ้นมาทำเป็นกะบะสำหรับใส่รวงข้าวบุด้วยเสื่อรำแพน
7.พัดวี ใช้สำหรับพัดฝุ่นผงและข้าวลีบให้ออกจากกองข้าวเปลือก
เครื่องมือทำนาแบบสมัยใหม่
เครื่องมือในการเตรียมดิน
1.รถไถนา ใช้ทั้งเตรียมดินนาหว่าน นาดำ และคราด
2.รถแทรคเตอร์ เครื่องเตรียมดิน ทำนา ทำสวน ทำไร่หรือหักร้างถางพง
3.เครื่องปักดำ ใช้แทนการปักดำด้วยแรงงานคน เครื่องมือชนิดนี้ยังไม่เป็นที่นิยมมากนัก
4.เครื่องสูบน้ำ ใช้สูบน้ำเข้านาโดยใช้เครื่องยนต์หรือไฟฟ้าเป็นแรงหมุนมอเตอร์สูป จากแม่น้ำ คลองชลประทานเข้ามาใช้ในนา
เครื่องมือในการเก็บเกี่ยว
1.รถเกี่ยวข้าวและนวดข้าว ใช้สำหรับเกี่ยวและนวดข้าวไปพร้อมๆ กันเป็นรถแบบตีนตะขาบวิ่งได้ในนาที่มีพื้นที่เรียบ
2.เครื่องนวดข้าว ใช้เครื่องยนต์ในการนวดข้าวให้ย่อยจากรวงเป็นเมล็ดข้าวเปลือก เมื่อต้องการนวดข้าวก็เอาเครื่องยนต์จากรถไถนาเดิมมาหมุนตามเครื่องนวดและ สามารถใช้กระสอบ หรือผืนผ้าใบมารองรับเมล็ดจากเครื่อง
