คนไทยได้เรียนรู้ที่จะใช้ประโยชน์จากส่วนต่างๆ เช่น เมล็ดข้าว แกลบ รำข้าว และฟางข้าว มานานแล้วถือได้ว่าเป็นภูมิปัญญาอันทรงคุณค่าที่สั่งสมและถ่ายทอดกันมายาวนาน

ในอดีตคนไทยสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์แปรรูปข้าวเพื่อบริโภคในครัวเรือนเป็นหลักแต่ในปัจจุบันได้มีผู้ริเริ่มที่จะนำภูมิปัญญาเหล่านี้ มาประยุกต์ให้เป็นผลิตภัณฑ์แปรรูปเพิ่มมูลค่าข้าวเพื่อการค้า รวมทั้งได้มีการประดิษฐ์คิดค้นโดยนำข้าวและส่วนต่างๆ ของข้าวมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ ที่สามารถสร้างมูลค่าเพิ่มให้แก่ข้าวเป็นอย่างสูง แต่เป็นที่น่าเสียดายว่าความก้าวหน้าในเรื่องนี้ในระดับประเทศยังไม่มีมากนัก การส่งออกข้าวที่เป็นเมล็ดข้าวยังมีมากถึง 95% ของการส่งออกข้าวทั้งหมด นั่นคือการส่งออกผลิตภัณฑ์เพิ่มมูลค่าข้าวมีไม่ถึง 5% ดังนั้นโอกาสที่จะเพิ่มปริมาณการส่งออกผลิตภัณฑ์เพิ่มมูลค่าข้าวน่าจะมีความเป็นไปได้สูง

มูลนิธิข้าวไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ และสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน) จึงร่วมกันจัดการประกวดนวัตกรรมข้าวไทยขึ้นเป็นประจำทุกปี ตั้งแต่ปี 2550 เพื่อส่งเสริมและผลักดันให้เกิดการพัฒนานวัตกรรมผลิตภัณฑ์ข้าวไทยเพื่อเพิ่มมูลค่าข้าว ที่สามารถออกไปในเชิงพาณิชย์ได้

วัตถุประสงค์

1. เพื่อส่งเสริมให้เกิดการพัฒนานวัตกรรมข้าวไทย ซึ่งรวมทั้งผลิตภัณฑ์และกระบวนการผลิต โดยการประกาศเกียรติคุณและมอบรางวัล

2. เพื่อกระตุ้นให้เกิดความตื่นตัวและพัฒนาความใฝ่รู้ด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรมไทย

3. เพื่อเป็นขวัญกำลังใจและยกย่องผู้คิดค้นและผลักดันนวัตกรรมข้าวไทยจนบรรลุผล

ลักษณะของผลงานที่ส่งเข้าประกวด

1. ผลิตภัณฑ์ ที่เป็นนวัตกรรมสร้างมูลค่าเพิ่มจากส่วนต่างๆ ของข้าว (ข้าเปลือก ข้าวกล้อง ข้าวสาร ปลายข้าว ข้าวหัก แป้งข้าว ข้าวหัก แป้งข้าว แกลบ รำข้าว ฟางข้าว ฯลฯ) โดยมี “ข้าว” เป็นส่วนประกอบสำคัญ ซึ่งเป็นการสร้างความรู้ใหม่ หรือใช้ภูมิปัญญาพื้นบ้านมาประยุกต์ ให้เกิดนวัตกรรมผลิตภัณฑ์ข้าวที่มีศักยภาพในเชิงพาณิชย์สูง

2. กระบวนการผลิต ที่เป็นนวัตกรรมสามารถเพิ่มประสิทธิภาพของการผลิตนวัตกรรมผลิตภัณฑ์ข้าวไทย

ประเภทผู้สมัคร

1. กลุ่มอุตสาหกรรม ผู้เสนอผลงานเป็นผู้ประกอบการอุตสาหกรรมหรือมาจากองค์กรภาครัฐระดับชาติ หรือสถาบันการศึกษา

2. กลุ่มวิสาหกิจชุมชน ผู้เสนอผลงานที่ไม่อยู่ในกลุ่มอุตสาหกรรม เช่น ชุมชนท้องถิ่นและอื่นๆ

การสมัคร

                สถาบันองค์กรและบุคคลทั่วไปที่ได้สร้างสรรค์คิดค้นผลิตภัณฑ์ข้าวไทยหรือกระบวนการผลิตที่เป็นนวัตกรรมเพิ่มมูลค่าข้าว สามารถส่งผลงานเข้าประกวดได้ในช่วงมีนาคม – กรกฎาคม ของทุกปี โดยรับใบสมัครได้ที่ www.thairice.org

เกณฑ์ในการตัดสิน

1. ความเป็นนวัตกรรมของผลงาน

2. ความคิดสร้างสรรค์

3. การสร้างมูลค่าเพิ่มแก่ข้าวไทย

4. ศักยภาพในการพัฒนาสู่เชิงพาณิชย์

5. ผลประโยชน์ที่ได้รับทางสังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม

รางวัล

กลุ่มอุตสาหกรรม

                         รางวัลที่ 1                    80,000 บาท  พร้อมโล่พระราชทาน

                         รางวัลที่ 2                    40,000 บาท

                         รางวัลที่ 3                    20,000 บาท

                         รางวัลชมเชย              10,000 บาท (2 รางวัล)

กลุ่มวิสาหกิจชุมชน

                        รางวัลที่ 1                    80,000 บาท  พร้อมโล่พระราชทาน

                        รางวัลที่ 2                    40,000 บาท

                        รางวัลที่ 3                    20,000 บาท

                        รางวัลชมเชย              10,000 บาท (2 รางวัล)